بر اساس قانون، مدیرعامل شرکت سهامی خاص، فردی است که توسط هیات مدیره برای مدت مشخص و با حقوق مشخص به این سمت انتخاب میشود.
مدیرعامل نمیتواند همزمان رئیس هیات مدیره شرکت نیز باشد مگر اینکه سه چهارم آرای مجمع عمومی را داشته باشد.
مدیرعامل میبایست شخصی حقیقی باشد و لزومی ندارد که جزء سهامداران شرکت نیز باشد.
هیات مدیره این اختیار را دارد که به جای یک «مدیر عامل»، چند نفر را به عنوان «هیات عامل» انتخاب نماید.
مدیرعامل شرکت همزمان نمیتواند مدیرعامل شرکتی دیگر نیز باشد و همچنین برخی اشخاص مانند افراد ورشکسته، محکومین و افراد مجنون اجازهی تصدی این سمت را ندارند.
انتخاب مدیر عامل
انتخاب مدیرعامل باید به طور رسمی و عمومی انجام شود و لازم است پس از تشکیل جلسه هیات مدیره و تکمیل صورتجلسه، این موضوع به مرجع ثبت شرکتها اعلام و پس از ثبت، در روزنامه رسمی آگهی شود.
عزل مدیرعامل
همان طور که نصب مدیرعامل بر عهده هیات مدیره شرکت است، عزل او هم میتواند پیش از رسیدن به مهلت مقرر، توسط هیات مدیره به انجام برسد.
اختیارات مدیر عامل
مدیرعامل شرکت به طور خلاصه نمایندهی رسمی شرکت به حساب میآید. مدیرعامل حق امضای قراردادها و ایجاد تعهدات برای شرکت را دارا است. همچنین مقابل اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر، از طرف هیات مدیره و سهامداران در بسیاری موارد صاحب اختیار است.
تخلفات مدیرعامل
مدیرعامل بر اساس اختیاراتی که دارد ممکن است برخی فعالیتها که از نظر هیات مدیره یا مجمع عمومی شرکت مورد تایید نبوده است را به انجام برساند. در این صورت تعهدات و فعالیتهای انجام شده توسط مدیرعامل در مقابل اشخاص ثالث معتبر هستند ولی مسئولیت پاسخگویی به سهامداران و جبران خسارتهای احتمالی به شرکت بر عهده مدیرعامل و هیات مدیره خواهد بود.
علاوه بر موارد فوق، انجام برخی فعالیتها و سوءاستفاده از اختیارات مدیرعامل ممکن است عواقب کیفری به همراه داشته باشد. برای مثال چنانچه مدیرعامل با سوءاستفاده از اعتبار شرکت فعالیتهای اقتصادی غیرقانونی انجام دهد، یا هنگامی که به شکلی مانع فعالیت بازرس شرکت شود.
تغییر اختیارات و مسئولیتهای مدیرعامل
هیات مدیره ممکن است برخی مسئولیتها و اختیارات مدیرعامل را محدود یا توسعه دهند. این موارد میبایست در صورتجلسه جلسات نوشته و ثبت شوند تا اشخاص ثالث بتوانند از آن آگاهی پیدا کنند.
قائم مقام یا معاون مدیرعامل
این امکان وجود دارد که هیات مدیره برخی مسئولیتها و اختیارات مدیرعامل را به فردی دیگر به عنوان معاون یا قائم مقام مدیرعامل بدهند. شرح این موارد نیز لازم است تا به صورت دقیق مشخص و ثبت شده باشند.
مدت فعالیت مدیرعامل
با توجه به اینکه مدیرعامل توسط هیات مدیره انتخاب میشود و دورههای مدیران در هیات مدیره دو سال است، مدت فعالیت مدیرعامل نیز حداکثر دو سال است. البته محدودیتی در تمدید دورهی مدیریت مدیران و مدیر عامل وجود ندارد.